ΕΘΙΜΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΞΕΝΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΙΚΑ
Στο Νέο Σούλι και στα υπόλοιπα Δαρνακοχώρια
Ο Γάμος, ένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας μας, ως τελετή διατηρείται, αιώνες τώρα, ίδιος και απαράλλαχτος. Από τα έθιμα όμως γύρω απ' αυτόν, λίγα μόνο διατηρούνται, μερικά κοινά σ' ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι όμως σχεδόν πανομοιότυπα σ' όλα τα λεγόμενα Δαρνακοχώρια του Ν. Σερρών. Ο Γάμος, από τα πανάρχαια ακόμη χρόνια, ήταν και είναι σταθμός στην ιστορία του ανθρώπου. Δύο άνθρωποι, με τις ευχές των γονιών τους και τις ευλογίες της Εκκλησίας, καλούνται «εις γάμου κοινωνίαν» «εις σάρκα μίαν», να μοιραστούν τις χαρές και τις λύπες της ζωής. Παράλληλα, ήταν και μία δοκιμασία για όλους, με ταλαιπωρίες και έξοδα. «Αν δεν παντρέψεις κι αν δεν χτίσεις, δεν ξέρεις τι θα πει ταλαιπωρία», λέγεται χαρακτηριστικά μέχρι σήμερα .
Ο ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ
συχνά να τα ποτίζεις
Τα προικιά απλώνονταν στο σπίτι της νύφης από την Παρασκευή. Η νύφη έβγαζε την προίκα από τα σεντούκια: τα κιλίμια, τα σεντόνια, τα μαντήλια, τα τραπεζομάντιλα, τα πλεκτά, τα τσιουράπια, τα κεντήματα. Κορίτσια (συνήθως φίλες και συγγενείς της νύφης) έπλυναν και σιδέρωναν τα προικιά μια βδομάδα πριν το γάμο. Έστηναν ένα κόκκινο βελούδινο πανί στον τοίχο, όπου καρφίτσωναν την προίκα πάνω σ' αυτό ή στο «τσιαρντάκι», ένα σχοινί που έδεναν γύρω - γύρω στο σαλόνι κι έστηναν πάνω σ' αυτό την προίκα. Όλα έμπαιναν με τάξη για να πετυχαίνεται ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα και τελευταίο έμπαινε το νυφοστόλι, μάλλινο σεντόνι που σκεπάζει τον τοίχο.
Μπροστά σ' αυτό δέχεται αργότερα η νύφη τις ευχές και τα δώρα των συγγενών της, συνήθως χαρτονομίσματα - παλιότερα και λίρες ή ντούμπλες - που τα καρφιτσώνουν μπροστά στο στήθος της, αφού προηγουμένως κάνει τις απαραίτητες «μετάνοιες».
Ο ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ
Μάνα μου τα λουλούδια μου
μάνα μου γλυκεία.
Και την αυγούλα με δροσιά
να τα κορφολογίζεις
μάνα μου γλυκεία.
Αφήνω γεια στην γειτονιά
σ' όλα τα παλικάρια
μάνα μου γλυκεία.
Αφήνω γεια στις έμορφες
σ' όλες τις μαυρομάτες
μάνα μου γλυκεία.
Τόνα θα πίνει το πρωί
Η μεταφορά της προίκας γινόταν με άλογα, αργότερα με κάρα που τα έσερναν περήφανα άλογα, κατάλληλα στολισμένα με άσπρα μαντίλια στα αυτιά ή στα χαλινάρια.
Παλιότερα, στην κλειστή κοινωνία, οι γάμοι ήταν συνήθως καθαρή υπόθεση μεταξύ των νέων του χωριού, σπάνια γινόταν «εξαγωγή» ή «εισαγωγή» γαμπρού ή νύφης. Σήμερα, με την εκμηδένιση των αποστάσεων, τα Δαρνακοχώρια τείνουν να γίνουν ένα μεγάλο χωριό. Το σχέδιο «Καποδίστριας», με την υποχρεωτική ένταξη και ενοποίηση όμορων χωριών σε Δήμους, κινείται και προς αυτήν την κατεύθυνση.
ΠΡΟΙΚΟΣΥΜΦΩΝΟ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΕΙΚΟΝΑ 1:Κουλούρα του Γάμου
ΣΟΦΙΑ ΑΡΩΝΙΑΔΑ Α1
τ' άλλο το μεσημέρι
μάνα μου γλυκεία.
Το τρίτο το φαρμακερό
θα πίνει όταν βραδιάζει
μάνα μου γλυκεία.
Φεύγω μανούλα μ' φεύγω
αχ πάγω στην ξενιτιά
μάνα μου γλυκεία.
Δώσε μου την ευχήν σου
αχ δεν θα με βλέπεις πιας
μάνα μου γλυκεία.
Παλιότερα, στην κλειστή κοινωνία, οι γάμοι ήταν συνήθως καθαρή υπόθεση μεταξύ των νέων του χωριού, σπάνια γινόταν «εξαγωγή» ή «εισαγωγή» γαμπρού ή νύφης. Σήμερα, με την εκμηδένιση των αποστάσεων, τα Δαρνακοχώρια τείνουν να γίνουν ένα μεγάλο χωριό. Το σχέδιο «Καποδίστριας», με την υποχρεωτική ένταξη και ενοποίηση όμορων χωριών σε Δήμους, κινείται και προς αυτήν την κατεύθυνση.
ΠΡΟΙΚΟΣΥΜΦΩΝΟ
Το ζήτημα της μεγάλης προίκας σε είδη ρουχισμού, που για τις περισσότερες οικογένειες ήταν μεγάλο πρόβλημα, από το 1733 απασχόλησε σοβαρά και την Εκκλησία, όπως προαναφέραμε, τη μόνη Αρχή, στα χρόνια εκείνα της σκλαβιάς .
Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδος, όπως και στο Ν. Σερρών, εκτός από τη μεγάλη προίκα σε είδη ρουχισμού έδιναν και μετρητά. Έτσι ένα κορίτσι, για να παντρευτεί, δεν ήταν αρκετό να είναι όμορφο και νοικοκυρά, αλλά έπρεπε να διαθέτει και μεγάλη προίκα. Όταν μια οικογένεια είχε ένα μόνο κορίτσι, το πράγμα ήταν υποφερτό. Τον καιρό όμως εκείνο οι άνθρωποι έκαναν πολλά παιδιά, οπότε όταν ένα σπίτι είχε πολλά θηλυκά μπορεί κανείς να φανταστεί το μέγεθος του προβλήματος.
Σένα σου πρέπει, μπέη μου
καρέκλα καρυδένια
για ν’ ακουμπάς τη μέση σου
τη μαργαριταρένια.
*ψίκι: ξόδι, η ακολουθία.
Γαμπρέ μου τη πιστόλα σου
μη την πολυκουρντίζεις
γιατί είν’ η νύφη μας μικρή
και τήνε φοβερίζεις.
Για ειδές το πώς χορεύει
για ειδές το πώς πηδά
μπαξίσι θε να ρίξω
στα παιχνιδιάτορα.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Η πρώτη συνέντευξη έχει να κάνει με μια προξενήτρα, αλλά και μια γυναίκα ογδόντα χρονών.
-Καλησπέρα γιαγιά.
-Καλησπέρα κόρη μου.
-Πόσο χρονών είσαι;
-79 στα 80.
- Έχω μια εργασία και θα ήθελα να με βοηθήσεις όσον αφορά τα προικιά, τα προξενιά και τα προικοσύμφωνα εκείνης της εποχής.
-Θα προσπαθήσω κόρη μου.
-Πες μας λοιπόν τι γινόταν, πως έρχονταν σε επαφή οι νύφες με τους γαμπρούς εκείνη την εποχή; Υπήρχαν νυφοπάζαρα;
-Νυφοπάζαρα υπήρχαν και ήταν πολύ δύσκολο να παντρευτούν τότε τα κορίτσια, αν δεν υπήρχαν προξενητάδες. Οι προξενητάδες ενεργούσαν να παντρέψουν την κόρη με το αγόρι του τάδε. Λοιπόν όταν ο γονείς τις κοπέλας ήθελαν να την παντρέψουν, έβαζαν μια προξενήτρα και της έλεγαν ότι θα πας στο τάδε σπίτι να μου κάνεις το Γιώργο (παραδείγματος χάρη) , να τον κάνω γαμπρό στην κόρη μου. Ξεκίναγε τότες ο προξενητής ή προξενήτρα και πήγαινε στο σπίτι του γαμπρού.
- Ήσουν και συ προξενήτρα;
-Βεβαίως, πήγα και εγώ, βρήκα την κόρη, της μίλησα για το παιδί ,της άρεσε, βρίσκω και το παιδί και του λέω για την κόρη.
-Και εκεί τι τους έλεγες; Τι έλεγες στους γονείς;
- Έλεγα: έχω μια καλή κοπέλα για το παιδί σας, είναι καλή και χρυσοχέρα.
-Απαριθμούσες δηλαδή τις αρετές της.
-Βεβαίως, είναι όμορφη, έχει προίκα, γιατί τότες οι κοπέλες αν δεν είχαν προίκα δεν παντρεύονταν. Οι γαμπροί τις ήθελαν με προίκα.
-Αν δεν είχε προίκα δηλαδή η κοπέλα έμενε ανύπαντρη;
-Σχεδόν ανύπαντρες έμνησκαν. Πολλές φτωχιές κοπέλες έχουν μείνει ανύπαντρες. Η προξενήτρα πρέπει να είχε μεγάλο ταλέντο να τα καταφέρει, γιατί ήταν δύσκολα τότες.
- Έπαιρναν κάποιο δώρο οι προξενήτρες;
- Στο τέλος όταν θα έκαναν τη δουλειά, σαν ευχαρίστηση μπορούσαν να της προσφέρουν ένα μικρό δώρο.
-Λεφτά;
-Όχι βέβαια.
-Την κερνούσαν κάτι συγκεκριμένο;
- Ένα ζευγάρι παντόφλες και ένα φόρεμα.
-Όταν πήγαινε στο σπίτι της νύφης την κερνούσαν οτιδήποτε είχαν στο σπίτι;
-Ναι……
- Θα έστηναν καρτέρι ώστε να την δουν;
-Ναι, ο γαμπρός θα ήταν μαζί με έναν φίλο του και η νύφη μαζί με μια φίλη της, με την αδελφή της ή με την μάνα της ή με την προξενήτρα. Λοιπόν, θα βλέπονταν και θα δεχόταν το γάμο, το προξενιό αυτό. Εφόσον έπαιρναν αποφάσεις, μετά ερχόταν σ΄επαφη να συνεννοηθούν για την προίκα.
- Έπρεπε να δώσει προίκα οπωσδήποτε η νύφη στο γαμπρό;
-Οπωσδήποτε. Άρχιζει ο γαμπρός να ρωτάει τι προικιό έχει η κοπέλα. Θα της δώσει ο πατέρας της έλεγε η προξενήτρα, δέκα πρόβατα, δέκα στρέμματα χωράφι.
-Και όλα αυτά αναγραφόταν στο προικοσύμφωνο προφανώς;
-Βεβαίως, μετά θα το βάλουμε αυτό. Μια ραπτομηχανή, δέκα ρίζες ελιές, δεκαπέντε στρέμματα χωράφι.
-Αν δε τα δεχόταν αυτά η απέναντι πλευρά; Θα διαλυόταν το προξενιό;
-Θα τα αβγάτενε αυτός, θα προσπαθούσε να μη διαλυθεί ο γάμος γιατί ήθελε να την παντρέψει ο πατέρας την κοπέλα σ΄αυτό το σπίτι. Οπωσδήποτε , ήταν καλό το παιδί, εργατικό, είχε συμφέροντα, είχε σπίτι δικό του.
-Η νύφη και γαμπρός προφανώς δεν είχαν λόγο;
- Δεν είχαν λόγο να κρίνουν καθόλου, εφόσον τους άρεσαν φασικός ο ένας στον άλλον.
-Αν δεν τους άρεσε;
- Έλεγαν όχι. Πάει τελείωσε. Χαλάει η δουλειά.
-Ακόμα κι αν η νύφη είχε προίκα;
-Ακόμα. Μπορεί να ήταν κουτσή, μπορεί να ήταν γκαβή. Λοιπόν, εφόσον αποφάσιζαν πια, η νύφη κι ο γαμπρός, κάνουν και το προικοσύμφωνο.
-Όριζαν κάποια ημερομηνία;
-Ναι βεβαίως, όριζαν την ημερομηνία αυτή. Έπαιρνε ο πατέρας του γαμπρού δυο συγγενείς του, για μάρτυρες και πήγαιναν στο σπίτι της νύφης.
-Μόνο συγγενείς του γαμπρού;
-Ο γαμπρός θα πήγαινε για το προικοσύμφωνο, αλλά θα είχε και ο πατέρας της νύφης από κει δυο συγγενείς.
-Καλά ναι.
-Κατάλαβες; Λοιπόν κει θα κεράζονταν, θα πίναν και από κανένα ουζάκι, ρακί, εκεί κάνα καρύδι, γιατί δεν υπήρχαν πολλά μεζέδια. Λοιπόν θα λεγαν ύστερα για ποιο σκοπό ήρθαν εδώ και ξεκίναγαν τη συζήτηση. Θα έπαιρναν μια κόλλα χαρτί ύστερα και θα να γραφαν το προικοσύμφωνο.
-Τι μορφή είχε αυτό; Τι έγραφαν εκεί μέσα;
-Ξεκίνησαν να γράφουν το προικοσύμφωνο για την κοπέλα. Τι έταζαν στη κοπέλα, τι έδιναν στο γαμπρό.
-Είχε και κάποια ευχή πάνω;
-Εις το όνομα του πατρός και του Άγιου πνεύματος, αποφασίζω να δώσω την κοπέλα μου στον τάδε. Λοιπόν αποφασίζω να δώσω αυτήν την ορισμένη προίκα.
- Και αναγραφόταν τα πάντα μέσα;
-Γραφόταν οι μάρτυρες……
-Από χρήματα, χωράφια…;
-Όλοι ναι. Λοιπόν τις δίνω δέκα στρέμματα χωράφι έγραφαν και τον τόπο, και την τοποθεσία και τα σύνορα.
-Και τα σύνορα; Και τα γειτονικά χωράφια και όλα;
-Και τα σύνορα, και τα γειτονικά βεβαίως για ασφάλεια.
-Ναι σαν συμβόλαιο;
-Είν΄ συμβόλαιο αφού γράφονται όλα όπως για παράδειγμα τις δίνω δεκαπέντε γίδια, τις δίνω δεκαπέντε πρόβατα , ένα άλογο, μια γελάδα με μοσχαράκια από κοντά. Ε… λοιπόν τις δίνω και μια ραπτομηχανή γιατί η κοπέλα μου ξέρει ράψιμο και θέλει να ράβει και λίγο. Α… προκομμένη η κοπέλα. Τελείωσαν αυτά τα… α! Σας δίνω και δεκαπέντε χιλιάδες, πενήντα χιλιάδες χρήματα.
-Ότι οικονομία είχε ο πατέρας από χρήμα τις έδινε για να ξεκινήσει ο γαμπρός;
-Ναι. Λοιπόν, αποφάσιζαν να της δώσουν δεκαπέντε αλλαξιές ρούχα, οπότε οι αλλαξιές ήτανε εσώρουχα, φουστάνια, κατηφόρια, ένα παλτό και ένα μαντό.
-Κι αν κάποια κοπέλα ήταν φτωχιά και δεν τα είχε όλα αυτά;
-Θα πει ότι είχε. Θα τα βρίσκε ο πατέρας της, πάει τελείωσε έπρεπε να παντρέψει την κοπέλα σ΄ αυτό το σπίτι. Να πάει ήταν αρχοντόσπιτο. Ε, δυο φλοκάτες, δυο στρώσεις.
-Οικιακά σκεύη;
-Δέκα κιλά χάλκωμα, ε… τηγάνι, κατσαρόλα, τσουκάλι, που έβραζαν στη φωτιά το φαγητό, ε κιο το βραστοτσούκαλο.
-Κι αν τώρα δεν ήταν σύμφωνη η πλευρά του γαμπρού για την προίκα; Δεν ήταν το επιθυμητό γι΄ αυτούς; Ο αρραβώνας διαλυόταν;
-Ναι.
-Θα τα αβγατούσε θα έδινε άλλα τρία στρέμματα χωράφι.
-Κι αν δεν είχε;
-Θα τα έδινε σε λεφτά.
-Και αν δεν είχε και λεφτά;
-Κάτι θα πούλαγε και θα έκανε το κουμάντο του ο πατέρας, την είχε βουνό την κοπέλα.
-Θα πούλαγε περιουσία για να δώσει στην κοπέλα;
- Ναι γιατί έπρεπε η κοπέλα να παντρευτεί πριν φύγει τα είκοσι χρόνια, τα είκοσι πέντε.
-Είκοσι πέντε χρονών θεωρούνταν μεγάλη;
-Βεβαίως, γεροντοκόρη θα λεγόταν είκοσι πέντε χρονών δεν θα μπορούσε πια να την παντρέψει τότε.
-Ωραία μετά πως συμφωνούσαν στην προίκα; Όριζαν ημερομηνία αρραβώνα ή γινόταν εκείνη τη μέρα;
- Όχι, τελείωσε αυτό. Μέχρι εκεί ήτανε. Έπαιρναν το προικοσύμφωνο και παλιά έβαζαν υπογραφή οι μαρτύροι, το περιλάμβαναν και το πήγαιναν στον πεθερό, εκεί στον γαμπρό έμνησκε σαν κειμήλιο. α! Αμέσως εκεί αποφάσιζαν και το γάμο. Δεν είχε άλλο περιθώριο. Ότι τις τάδε του μηνός εφόσον κλείσαμε τους αρραβώνες, κλείσαμε το προικοσύμφωνο, όλο αυτό ήταν συμβόλαιο, θα παντρευτεί τις δεκαπέντε Αυγούστου.
-Στο μεταξύ η νύφη με τον γαμπρό δεν μιλούσαν καθόλου;
-Καθόλου, δεν ήξερε τίποτες. Ο ένας σπίτι του, ο άλλος σπίτι του. Δεν είχαν ούτε σχέσεις. Αν ήταν από ξένο χωριό, μπορεί να πήγαινε αν μεσολαβούσε κάνα Χριστούγεννα, Πάσχα, να πήγαινε από μια βόλτα. Θα πήγαινε το πρωί και το βράδυ θα έφευγε.
-Με τους γονείς της πάντα;
-Όχι θα πήγαινε ο γαμπρός στη νύφη, άλλα το βράδυ θα έφευγε, δε θα κοιμόταν εκεί.
-Μετά όριζαν ημερομηνία αρραβώνα;
-Όριζαν την ημερομηνία γάμου.
-Αρραβώνας δε γινόταν;
-Ε… πολύ σπάνια αυτή ήτανε οι αρραβώνες. Έκλεισαν δαχτυλίδια, πάει τελείωσε.
-Α! Έβαζαν και δαχτυλίδι τότε;
-Μπορεί να έβαζαν. Άλλοι έβαζαν άλλοι δεν έβαζαν. Άλλοι έβγαζαν, ο πατέρας έβγαζε το δικό του και ο άλλος ο μπάρμπας το δικό του. Έφεραν εκεί μια παλιο βέρα, πάει αυτό ήταν, κειμήλιο.
-Ωραία στο γάμο τώρα. Αποφάσιζαν τις τάδε του μηνός, εφόσον έκλεισε το προικοσύμφωνο, τις δεκαπέντε Αυγούστου τις παναγιάς έχουμε γάμο. Οριστικά. Χωρίς αναβολή.
-Πριν το γάμο έχω ακούσει ότι τα προικιά εκθέτονταν ώστε να τα δει κόσμος. Καλέσματα δεν κάνανε;
-Τότε μπά πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και μοίραζαν τρία κουφέτα. Μ΄ αυτά κάλεγαν τον κόσμο. Εφόσον τις δεκαπέντε Αυγούστου θα χαμαν το γάμο, αντί για καλέσματα, στους συγγενείς εκεί, φίλους, ξένους αυτού, εχθρούς, μοίραζαν τρία κουφέτα, αυτό ήταν κάλεσμα. Στην Πέμπτη προτού του γάμου δείχναμε τα προικιά. Μαζεύονταν οι φιλενάδες της νύφης, συγγενείς, και άδειαζαν τα μπαούλα της νύφης και έβγαζαν τα προικιά και τα έριχναν στα κρεβάτια, να τα δείξουν. Ναι να δείξουν τι χρυσοχέρα είναι η νύφη και η μάνα της. Και έριχναν και ρύζι απάνω στα προικιά ώστε ν α ριζώξουν τα προικιά.
-Τα προικιά ή το ζευγάρι;
-Τα προικιά να ριζώξουν. Να τα χαρούν τα νεόνυμφα.
-Κανένας από την πλευρά του γαμπρού δεν παρίσταται εκείνη τη μέρα;
-Όχι, όχι ο γαμπρός κράταγε το προικοσύμφωνο μόνο.
-Δεν είχε δικαίωμα δηλαδή να τα δει πριν το γάμο;
- Όχι. Και μετά το σάββατο ερχόταν με δυο, τρία μουλάρια να φορτώσουν τα προικιά, εφόσον τα χαν ετοιμάσει οι φιλενάδες της νύφης. Το βράδυ τα ετοίμαζαν, τα μπαουλά ριζαν, τα βαναν στα μπαούλα τα ψιλικά ρούχα. Τις φλοκάτες κι αυτά τα καναν δέματα. Ήρθαν το σάββατο με τρία τέσσερα μουλάρια να φορτώσουν όλα τα προικιά της νύφης κι από πάνω ρίχνανε κουβέρτες μεταξωτές και μαξιλάρια. Τα βάζαν για εμφάνιση, για ομορφιά. Πήγαιναν με κλαρίνα, με βιολιά να πάρουν τα προικιά της νύφης. Χαρά μεγάλη. Πήγαιναν δέκα δεκαπέντε άτομα. Τα παιδιά έπαιρναν τα μαξιλάρια στο κεφάλι και έφευγαν από το σπίτι της νύφης
-Γιατί αυτό;
-Για ευχαρίστηση, για χαρά. Βγήκαν δέκα μαξιλάρια από τη νύφη.
-Δηλαδή και με βροχή έβγαζαν έξω τα προικιά της οπωσδήποτε;
-Και με βροχή οπωσδήποτε. Τελείωσε τα προικιά θα έβγαιναν την τάδε ώρα.
-Θα τα χαλούσαν…
-Ε… θα κοίταγαν να κράταγε μια ώρα ώστε τα προικιά να βγουν την τάδε ώρα, να μη τα πισωγυρίσουμε γιατί είναι γρουσουζιά.
-Γρουσουζιά;
-Βεβαίως, να μην βγουν τα προικιά.
-Και μετά τα πήγαιναν προφανώς στον γαμπρό;
-Ναι ,τα πήγαιναν στο γαμπρό. Εκεί τα περίμεναν η πεθερά, οι κουνιάδες, άλλοι συγγενείς του γαμπρού.
-Πήγαιναν και το προικοσύμφωνο εκεί να το ελέγξουν;
- Όχι του το ΄χαν πάρει το προικοσύμφωνο.
-Ναι δεν τα έλεγχαν αν ήταν σωστά η όχι;
-Δεν τα έλεγχαν. Πάει τελείωσε ελέγχονταν πριν ξεκινήσει ο γάμος. Ελέγχτηκαν είναι εντάξει τα προικιά. Δεν έλεγε ψέματα ο πατέρας.
-Δεν υπήρχαν δηλαδή αυτές οι περιπτώσεις που για να παντρέψει την κόρη του έλεγε ψέματα;
-Όχι, όχι, όχι. Αυτά τα πράγματα που τάζε της κοπέλας τα έδινε με την ευχή του. Δε μετάνιωνε.
-Και αυτά πήγαιναν στο σπίτι του γαμπρού που θα ζούσε με την νύφη ή του γονιού;
-Του γαμπρού που θα ζούσαν όλοι μαζί.
-Ζούσαν όλοι μαζί τότες; Πεθερικά και γαμπρός;
- Ναι, ζούσαν όλοι μαζί. Και Δευτέρα θα έβγαζε την νύφη να κεράσει την πεθερά, τον πεθερό, τη νονά, τον νονό.
- Την Δευτέρα μετά το γάμο; Γιατί γινόταν Κυριακή ο γάμος;
-Κυριακή. Δεν είχε άλλη μέρα τότες ο γάμος. Μόνο Κυριακές, ούτε Δευτέρα, ούτε Σάββατο, ούτε Τρίτη, ούτε Τετάρτη. Την Κυριακή ο γάμος. Τη Δευτέρα θα έβγαζε η νύφη, θ΄ άνοιγε τα μπαούλα της εκεί, θα ΄ρχονταν οι φίλοι του γαμπρού, να βλέπαν ορισμένα πράγματα. Τα αρχοντο προίκια της.
-Α… γινόταν και επίδειξη μετά το γάμο;
-Έτσι, μικρή επίδειξη. Οπότε θα κέρναγε την πεθερά, τον πεθερό.
-Θα κέρναγε γλυκά ή κάτι απ΄τα προικιά;
-Δώρο απ΄τα προικιά της. Βέβαια, θα κέρναγε και γλυκό το νονό και τη νονά. Την Κυριακή του γάμου μετά τις οκτώ (μέρες), θα πήγαιναν στην εκκλησία, νύφη και γαμπρός, νονός, νονά.
-Και πήγαιναν στη λειτουργία την Κυριακή;
-Την Κυριακή. Μετά από οκτώ μέρες θα πήγαιναν στην εκκλησία τα νεόνυμφα, να αγιάσουν. Μετά την εκκλησία θα πήγαιναν στο τραπέζι στους γονείς της νύφης, που θα ΄χει τραπέζι. Τα «πιστρόφια».
-«πιστρόφια»;
-Λεγόταν «πιστρόφια». Θα κάθονταν όλη μέρα, θα έφευγαν το βράδυ, οπότε θα της έδινε η μάνα της νύφης δυο κότες κι ένα κόκορα.
-Κι άλλο επιπρόσθετο προικιό;
-Έτσι. Δυο κότες κι ένα κόκορα, να χει κότες η νύφη να φάει αυγά δικά της.
-Ωραία σ΄αυτο το σημείο γιαγιά θα σ΄ευχαριστήσω πάρα πολύ που με βοήθησες;
-Να σαι καλά και στα δικά σου να χαρούμε.
-(γέλια) Να σαι καλά. Ότι καλύτερο.
ΕΙΚΟΝΑ 2:Κεντήματα
ΣΟΦΙΑ ΑΡΩΝΙΑΔΑ Α1
ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ - Εργασίες Μαθητών των Τμημάτων Α1 & Α2 (Υπεύθυνη Καθηγήτρια Ανδριάνα Κοκόλη: ΠΕ02)
Ο διάλογος στα σχολεία.
Πώς μπορεί να βελτιωθεί ο διάλογος στην τάξη;
(Της Μαρίας Μπάδα, Α2)
Πώς μπορεί να βελτιωθεί ο διάλογος στην τάξη;
(Της Μαρίας Μπάδα, Α2)
 |
| Η Σχολή των Αθηνών (Scuola Di Atene) |
Είναι
πασίγνωστο, ήδη, από τα αρχαία χρόνια, πως ο άνθρωπος είναι "κοινωνικό
όν". Έχει ανάγκη την παρουσία άλλων
ανθρώπων, έχει δηλαδή, ανάγκη για επικοινωνία. Ο άνθρωπος θέλει να συζητά, να
εκφράζει γνώμες, απόψεις, να απορεί, να συμβουλεύεται… Η τάση του ανθρώπου για
επικοινωνία αυτή κάθε αυτή δεν είναι καθόλου κακή. Ωστόσο, οι άνθρωποι συχνά
σκοντάφτουν στον διάλογο, με αποτέλεσμα να μην συζητούν με τους συνανθρώπους
τους, αλλά να νομίζουν ότι συζητούν, ενώ στην πραγματικότητα μονολογούν.
Ο
διάλογος λοιπόν είναι βασική προϋπόθεση, ίσως η σπουδαιότερη, για την
επικοινωνία. Ο διάλογος είναι μια βαθύτερη επικοινωνία με σκοπό την αναζήτηση
της αλήθειας. Η συζήτηση, για να είναι γόνιμη και ουσιαστική, είναι αδήριτη
ανάγκη να διαφωτίζει τους συνδαιτημόνες, να τους "φωτίζει" και να οδηγεί σε
κάποιο αποτέλεσμα. Ιδιαίτερα ο διάλογος στα σχολεία, που αποτελεί την πιο σωστή
παιδαγωγική μέθοδο, πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να είναι αποτελεσματικός στην
διδακτική πράξη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους.
Πρώτα
πρώτα ο διδάσκων, ο οποίος παίζει κεφαλαιώδους σημασίας ρόλο, οφείλει να κινητοποιεί το
ενδιαφέρον των σύγχρονων μαθητών του, πρέπει δηλαδή να μάθει ο δάσκαλος στο
παιδί "πώς να μαθαίνει". Ο εκπαιδευτικός
λοιπόν, χρειάζεται να είναι φιλικός, οικείος, άμεσος με τους μαθητές του, ώστε
να κερδίζει την εμπιστοσύνη τους. Ακόμη, θα πρέπει να είναι εξοικειωμένος με
τις ανάγκες των σύγχρονων μαθητών του, δηλαδή να είναι καινοτόμος, πρωτοπόρος,
να έχει προοδευτικές ιδέες. Επιπρόσθετα ο δάσκαλος είναι ανάγκη να επιβραβεύει,
να ενθαρρύνει τους μαθητές, ακόμη και αν αυτοί πουν κάτι λάθος. Ο σωστός
εκπαιδευτικός, πρέπει να έχει υπομονή και αγάπη με τα παιδιά, ανεκτικότητα και
σεβασμό. Επίσης, είναι χρήσιμο ο διδάσκων να μη μεροληπτεί, να αφήνει όλα τα
παιδιά να εκφράζουν ελεύθερα την άποψη τους, να υπάρχει, δηλαδή, ισηγορία που
αποτελεί τη βασική αρχή της δημοκρατίας.
Από την πλευρά των
μαθητών, θα πρέπει επίσης να επιτευχθεί συνεργασία, για ένα καρποφόρο και
εποικοδομητικό διάλογο, ώστε να κυριαρχεί η αρμονία στην τάξη. Ναι, μεν, ο
σωστός δάσκαλος οφείλει να ενεργοποιεί το ενδιαφέρον των μαθητών, αλλά αν δεν
υπάρχει ανταπόκριση από πλευράς μαθητών, δε γίνεται τίποτα. Οι μαθητές παίζουν
ρόλο καθοριστικό. Είναι καθήκον τους να προσπαθούν για το καλύτερο δυνατό
αποτέλεσμα μέσα στην τάξη. Όλοι έχουν χρέος να μην απαξιώνουν το μάθημα, αλλά
να το σέβονται, να έχουν υπομονή και ενδιαφέρον, δίψα για γνώση. Εκτός αυτού,
οι μαθητές θα πρέπει να συνεργάζονται με το δάσκαλο αλλά και μεταξύ τους,
δηλαδή να επικρατεί ένα κλίμα συνεργασίας, υγιούς άμιλλας, συναγωνισμού.Να
ρωτούν, να απορούν, να εκφράζουν τις απόψεις τους άφοβα σ’ ένα δημοκρατικό
κλίμα-αντικειμενική προϋπόθεση
για έναν διάλογο. Είναι επιτακτική ανάγκη να έχουν αυτοπειθαρχία και σεβασμό
απέναντι στο πρόσωπο που μιλά, να μη διακόπτουν τον ειρμό των σκέψεων του, αλλά
να έχουν υπομονή, εγκράτεια, έλλειψη βιασύνης και επιπολαιότητας που οδηγεί σε λανθασμένα
συμπεράσματα.
Πώς
μπορούν να επιτευχθούν όλα αυτά όμως, χωρίς την στήριξη της Πολιτείας, χωρίς
την μέριμνα και το ενδιαφέρον της; Δίχως την εφαρμογή εποπτικών μέσων, την
χρήση καλογραμμένων βιβλίων, ανανεωμένων, συγχρονισμένων μεθόδων διδασκαλίας,
ύπαρξη ολιγομελών τμημάτων, αιθουσών υπολογιστών και εργαστηρίων, το μάθημα
γίνεται ανιαρό, άρα οι μαθητές το απορρίπτουν. Γι’ αυτό πρέπει να ληφθούν τώρα
αποφάσεις από την πολιτεία, για να βελτιωθεί η μορφωτική διαδικασία, για να
γίνεται το μάθημα ουσιαστικό και καρποφόρο για όλους.
Τέλος,
είναι προσωπική μου άποψη, ότι αν οι παραπάνω προτάσεις γίνουν πραγματικότητα,
ο διάλογος θα γίνει πραγματικά επιτυχημένος και ωφέλιμος για τους μαθητές, οι
οποίοι θα κερδίσουν σίγουρα μαθήματα ζωής, μαθήματα που θα τους κάνουν
καλύτερους πολίτες στην κοινωνία. Με αυτούς τους τρόπους, συμπεραίνοντας,
πιστεύω ακράδαντα ότι το μάθημα θα γίνει καλύτερο και ο εποικοδομητικός και
αποδοτικός διάλογος θα εδραιωθεί στην ζωή μας.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)