Ο διάλογος στα σχολεία.
Πώς μπορεί να βελτιωθεί ο διάλογος στην τάξη;
(Της Μαρίας Μπάδα, Α2)
Πώς μπορεί να βελτιωθεί ο διάλογος στην τάξη;
(Της Μαρίας Μπάδα, Α2)
 |
| Η Σχολή των Αθηνών (Scuola Di Atene) |
Είναι
πασίγνωστο, ήδη, από τα αρχαία χρόνια, πως ο άνθρωπος είναι "κοινωνικό
όν". Έχει ανάγκη την παρουσία άλλων
ανθρώπων, έχει δηλαδή, ανάγκη για επικοινωνία. Ο άνθρωπος θέλει να συζητά, να
εκφράζει γνώμες, απόψεις, να απορεί, να συμβουλεύεται… Η τάση του ανθρώπου για
επικοινωνία αυτή κάθε αυτή δεν είναι καθόλου κακή. Ωστόσο, οι άνθρωποι συχνά
σκοντάφτουν στον διάλογο, με αποτέλεσμα να μην συζητούν με τους συνανθρώπους
τους, αλλά να νομίζουν ότι συζητούν, ενώ στην πραγματικότητα μονολογούν.
Ο
διάλογος λοιπόν είναι βασική προϋπόθεση, ίσως η σπουδαιότερη, για την
επικοινωνία. Ο διάλογος είναι μια βαθύτερη επικοινωνία με σκοπό την αναζήτηση
της αλήθειας. Η συζήτηση, για να είναι γόνιμη και ουσιαστική, είναι αδήριτη
ανάγκη να διαφωτίζει τους συνδαιτημόνες, να τους "φωτίζει" και να οδηγεί σε
κάποιο αποτέλεσμα. Ιδιαίτερα ο διάλογος στα σχολεία, που αποτελεί την πιο σωστή
παιδαγωγική μέθοδο, πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να είναι αποτελεσματικός στην
διδακτική πράξη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους.
Πρώτα
πρώτα ο διδάσκων, ο οποίος παίζει κεφαλαιώδους σημασίας ρόλο, οφείλει να κινητοποιεί το
ενδιαφέρον των σύγχρονων μαθητών του, πρέπει δηλαδή να μάθει ο δάσκαλος στο
παιδί "πώς να μαθαίνει". Ο εκπαιδευτικός
λοιπόν, χρειάζεται να είναι φιλικός, οικείος, άμεσος με τους μαθητές του, ώστε
να κερδίζει την εμπιστοσύνη τους. Ακόμη, θα πρέπει να είναι εξοικειωμένος με
τις ανάγκες των σύγχρονων μαθητών του, δηλαδή να είναι καινοτόμος, πρωτοπόρος,
να έχει προοδευτικές ιδέες. Επιπρόσθετα ο δάσκαλος είναι ανάγκη να επιβραβεύει,
να ενθαρρύνει τους μαθητές, ακόμη και αν αυτοί πουν κάτι λάθος. Ο σωστός
εκπαιδευτικός, πρέπει να έχει υπομονή και αγάπη με τα παιδιά, ανεκτικότητα και
σεβασμό. Επίσης, είναι χρήσιμο ο διδάσκων να μη μεροληπτεί, να αφήνει όλα τα
παιδιά να εκφράζουν ελεύθερα την άποψη τους, να υπάρχει, δηλαδή, ισηγορία που
αποτελεί τη βασική αρχή της δημοκρατίας.
Από την πλευρά των
μαθητών, θα πρέπει επίσης να επιτευχθεί συνεργασία, για ένα καρποφόρο και
εποικοδομητικό διάλογο, ώστε να κυριαρχεί η αρμονία στην τάξη. Ναι, μεν, ο
σωστός δάσκαλος οφείλει να ενεργοποιεί το ενδιαφέρον των μαθητών, αλλά αν δεν
υπάρχει ανταπόκριση από πλευράς μαθητών, δε γίνεται τίποτα. Οι μαθητές παίζουν
ρόλο καθοριστικό. Είναι καθήκον τους να προσπαθούν για το καλύτερο δυνατό
αποτέλεσμα μέσα στην τάξη. Όλοι έχουν χρέος να μην απαξιώνουν το μάθημα, αλλά
να το σέβονται, να έχουν υπομονή και ενδιαφέρον, δίψα για γνώση. Εκτός αυτού,
οι μαθητές θα πρέπει να συνεργάζονται με το δάσκαλο αλλά και μεταξύ τους,
δηλαδή να επικρατεί ένα κλίμα συνεργασίας, υγιούς άμιλλας, συναγωνισμού.Να
ρωτούν, να απορούν, να εκφράζουν τις απόψεις τους άφοβα σ’ ένα δημοκρατικό
κλίμα-αντικειμενική προϋπόθεση
για έναν διάλογο. Είναι επιτακτική ανάγκη να έχουν αυτοπειθαρχία και σεβασμό
απέναντι στο πρόσωπο που μιλά, να μη διακόπτουν τον ειρμό των σκέψεων του, αλλά
να έχουν υπομονή, εγκράτεια, έλλειψη βιασύνης και επιπολαιότητας που οδηγεί σε λανθασμένα
συμπεράσματα.
Πώς
μπορούν να επιτευχθούν όλα αυτά όμως, χωρίς την στήριξη της Πολιτείας, χωρίς
την μέριμνα και το ενδιαφέρον της; Δίχως την εφαρμογή εποπτικών μέσων, την
χρήση καλογραμμένων βιβλίων, ανανεωμένων, συγχρονισμένων μεθόδων διδασκαλίας,
ύπαρξη ολιγομελών τμημάτων, αιθουσών υπολογιστών και εργαστηρίων, το μάθημα
γίνεται ανιαρό, άρα οι μαθητές το απορρίπτουν. Γι’ αυτό πρέπει να ληφθούν τώρα
αποφάσεις από την πολιτεία, για να βελτιωθεί η μορφωτική διαδικασία, για να
γίνεται το μάθημα ουσιαστικό και καρποφόρο για όλους.
Τέλος,
είναι προσωπική μου άποψη, ότι αν οι παραπάνω προτάσεις γίνουν πραγματικότητα,
ο διάλογος θα γίνει πραγματικά επιτυχημένος και ωφέλιμος για τους μαθητές, οι
οποίοι θα κερδίσουν σίγουρα μαθήματα ζωής, μαθήματα που θα τους κάνουν
καλύτερους πολίτες στην κοινωνία. Με αυτούς τους τρόπους, συμπεραίνοντας,
πιστεύω ακράδαντα ότι το μάθημα θα γίνει καλύτερο και ο εποικοδομητικός και
αποδοτικός διάλογος θα εδραιωθεί στην ζωή μας.
